Thủy điện Sông Tranh 2: Chỉ an toàn mới được tích nước

Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIII, vấn đề thủy điện Sông Tranh 2 đã được nhiều đại biểu quan tâm, chất vấn. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng đã có những giải đáp thỏa đáng về các vấn đề liên quan đến công trình này.

Phải xử lý chống thấm xong trước mùa mưa lũ

Trả lời câu hỏi hiện nay, hiện tượng rò rỉ nước vẫn xảy ra ở đập thủy điện Sông Tranh 2, cơ quan chức năng đã xử lý lỗi kỹ thuật này như thế nào, có đảm bảo được an toàn trong mùa mưa lũ hay không? Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng khẳng định: Đập thủy điện Sông Tranh 2 đã an toàn và sẽ phải an toàn vì nó liên quan đến sinh mạng của nhiều người dân vùng hạ du. Đây là đập trọng lực được đặt trên nền móng tốt và đã được liên danh tư vấn nước ngoài thẩm tra thiết kế, đánh giá đảm bảo an toàn. Các kết quả quan trắc về biến dạng của đập sau khi tích nước không có dấu hiệu bất thường, không phát hiện vết nứt trên bề mặt cũng như trong hành lang thân đập. Trên thế giới hiện nay có nhiều đập được xây dựng bằng công nghệ bê tông đầm lăn cũng bị thấm như đập Sông Tranh 2, trong đó đập Upper Stillwater (Mỹ) lưu lượng thấm tới 230 lit/giây, gấp hơn 2 lần lượng thấm ở đập Sông Tranh 2. Các đập này được xử lý chống thấm đến nay đều an toàn, chưa xảy ra vỡ đập do tác động của hiện tượng thấm.

Việc xử lý chống thấm ở thủy điện Sông Tranh 2 được chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 thực hiện ngay việc thu nước vào các hành lang thân đập, giải quyết triệt để việc thấm nước ra mặt ngoài đập phía hạ lưu; giai đoạn 2 tập trung xử lý chống thấm phía thượng lưu, hạn chế tối đa lượng nước thấm vào trong hành lang thân đập, đảm bảo yêu cầu thiết kế. Việc xử lý chống thấm phải xong trước mùa lũ năm 2012. Đến nay giai đoạn 1 đã thực hiện xong, nước đã được thu về hành lang và không còn chảy ra mặt đập phía hạ lưu. Giai đoạn 2 đang tổ chức thực hiện.

Hiện nay, nhà thầu thi công đã thuê Viện thiết kế Hoa Đông (Trung Quốc) xử lý 10 khe nhiệt có lưu lượng thấm lớn. Nhà thầu này đã khảo sát và đang vận chuyển vật tư, thiết bị đến công trình, cam kết sẽ xử lý triệt để xong trước mùa lũ năm nay. Trong thời gian sửa chữa sẽ mời đơn vị tư vấn độc lập nước ngoài đánh giá, kiểm định lại an toàn và ổn định của đập. Việc tích nước tiếp theo sẽ chỉ được thực hiện khi có đánh giá đập đảm bảo an toàn.

Thi công bằng công nghệ bê tông đầm lăn là đúng quy định

Về vấn đề áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật cho bê tông đầm lăn, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho biết: Tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng ở Việt Nam chủ yếu được chuyển dịch từ các tiêu chuẩn của Liên Xô cũ. Trong quá trình hội nhập, phát triển kinh tế, nhiều công trình xây dựng có yếu tố nước ngoài, áp dụng công nghệ mới được xây dựng ở nước ta. Vì vậy, cần áp dụng các tiêu chuẩn nước ngoài, tiên tiến như tiêu chuẩn của Mỹ, Anh, Pháp… Tại Quyết định số 09/2005/QĐ-BXD ngày 07/4/2005, Bộ Xây dựng đã ban hành “Quy chế áp dụng tiêu chuẩn xây dựng nước ngoài trong hoạt động xây dựng ở Việt Nam” quy định thẩm quyền chấp thuận áp dụng tiêu chuẩn nước ngoài là của người quyết định đầu tư. Vì vậy, việc EVN phê duyệt dự án có áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật của Mỹ để thiết kế và thi công đập bằng bê tông đầm lăn là đúng quy định.

Mặt khác, trong quá trình đầu tư xây dựng các công trình có ứng dụng công nghệ mới đối với Việt Nam (như công nghệ bê tông đầm lăn), việc chủ đầu tư lựa chọn và áp dụng tiêu chuẩn nước ngoài là cần thiết, trên cơ sở đảm bảo các tiêu chuẩn này phải tiên tiến, đúng pháp luật, đồng bộ, phù hợp với điều kiện nước ta.

Kiểm tra chất lượng đập sau chống thấm

Về việc nghiệm thu công trình thủy điện Sông Tranh 2, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng khẳng định đây không phải là công trình thuộc danh mục công trình Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng (HĐNTNN) nghiệm thu, mà là công trình HĐNTNN kiểm tra, trong đó có kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư. Tuy nhiên, công trình chưa được chủ đầu tư nghiệm thu đưa vào sử dụng, mới cho phép nghiệm thu tích nước và theo dõi, quan trắc sự làm việc của đập khi có tải. Đồng thời, khi cho phép tích nước hồ chứa, HĐNTNN đã yêu cầu chủ đầu tư quan trắc thường xuyên theo quy định để có biện pháp kịp thời khi có dấu hiệu bất thường, đảm bảo an toàn trong quá trình tích nước và vận hành hồ chứa. Sau khi công trình hoàn thành toàn bộ các hạng mục và được chủ đầu tư nghiệm thu cơ sở, HĐNTNN sẽ đánh giá toàn diện và chính thức thông báo kết luận về chất lượng công trình.

Qua kiểm tra trước khi cho phép chủ đầu tư tích nước hồ chứa vào thời điểm tháng 10/2010, các kết quả thí nghiệm chỉ tiêu kháng nén, kéo của mẫu bê tông trong quá trình thi công và kết quả khoan mẫu được lưu trong hồ sơ nghiệm thu của chủ đầu tư đạt yêu cầu thiết kế. Công tác lắp đặt thiết bị tại tràn xả lũ và tại cửa nhận nước đều đạt yêu cầu kỹ thuật, đảm bảo các sai số cho phép, đã được thử khô và nghiệm thu theo quy định. Các khiếm khuyết về chất lượng thi công dẫn tới thấm nước qua đập chỉ sau khi tích nước mới phát hiện.

Khi xảy ra sự cố thấm nước qua đập thủy điện Sông Tranh 2, HĐNTNN đã có văn bản yêu cầu chủ đầu tư khắc phục các tồn tại về chất lượng nêu trên. HĐNTNN sẽ thường xuyên kiểm tra công tác xử lý thấm của đập Sông Tranh 2 và sẽ kiểm tra, đánh giá chất lượng an toàn đập sau chống thấm.